Wij doen sinds 2006 wetenschappelijk onderzoek aan pijn, depressie en microTMS. We gebruiken fMRI, qEEG, QST en gevalideerde vragenlijsten.
De belangrijkste vragen zijn:
- hoe zetten we microTMS effectief in tegen pijn en depressie?
- hoe werkt dat dan?
Depressiestudies
In deze aflevering van Pavlov (NTR) bezoekt Mike Boddé het Neuroimaging
Centrum in Groningen. Hij wordt ontvangen door de onderzoekers Kortekaas
en Aleman, die een hersenscan van hem maken. Kortekaas en Aleman zijn
al decennia bezig met neurowetenschappelijk onderzoek, o.a. aan milde
magnetische velden (microTMS) als behandeling voor depressie.
Hier vindt u een overzichtsartikel over depressiebehandeling met microTMS door psychiater drs. van Belkum, samen met dr. R. Kortekaas en anderen.
Psychiater dr. S.M. van Belkum is gepromoveerd op wetenschappelijk onderzoek aan antidepressieve magnetische velden. In onderstaande film legt hij uit wat het onderzoek inhoudt. Er worden inmiddels geen deelnemers meer gezocht.
Deze eerste Nederlandse depressiestudie met microTMS is uitgevoerd in Groningen aan het UMCG. De onderzoekers (o.a. dr. R. Kortekaas, dr. S.M van Belkum en prof. R. Schoevers) hebben onderzocht wat de invloed was van microTMS op depressie en op hersenactiviteit (fMRI). De behandeling bestond uit 30 minuten microTMS per dag, vijf weken lang gegeven op alle doordeweekse dagen. Vijftig patiënten met een matige tot ernstige depressie die niet op medicatie reageerde hebben meegedaan. Het Dagblad van het Noorden en Radio Drenthe hebben al aandacht besteed aan deze studie. De belangrijkste bevindingen waren dat er na 25 microTMSbehandelingen met fMRI duidelijke veranderingen waarneembaar waren in de beloningscircuits van de hersenen t.o.v. de placebogroep, maar zonder het verwachte klinische effect [ref].
Hier vindt u een Engelstalig artikel (ook in Biological Psychiatry) door psychiater dr. M. Rohan over depressievermindering door magnetische velden. Hij ontdekte dat per “ongeluk” (pdf, Engelstalig) doordat hij MRI-scans maakte bij sombere mensen. Ook dit onderzoeksresultaat is gepubliceerd in een toptijdschrift, in dit geval in American Journal of Psychiatry. Het blijkt (pdf, Engelstalig) dat magnetische hersenstimulatie effectiever tegen depressie werkt als u relatief jong bent.
Pijnstudies
Hier vindt u een artikel door dr. R. Kortekaas in PLoS ONE over pijnvermindering met microTMS. PLoS ONE is een wetenschappelijk toptijdschrift en is vrij toegankelijk voor iedereen (open access-tijdschrift). Dr. Kortekaas heeft meerdere artikelen gepubliceerd, alle in toptijdschriften, over pijn.
De pijnstudies met microTMS op het UMCG zijn ook inmiddels afgerond. De eerste was in gezonde vrijwilligers en liet zien dat 30 minuten behandeling met microTMS de pijngrens kan verschuiven. Dit is gepubliceerd in PLoS ONE. Daarna is aandacht hieraan besteed door de Volkskrant, de Telegraaf, het Dagblad van het Noorden, EditieNL-RTL4, en OOG TV. De Volkskrant, de Telegraaf en het Dagblad van het Noorden hebben hier vervolgens ook aandacht aan besteed. Zie ook hier. De tweede studie was bij twintig gezonde vrijwilligers en ging over de effecten van microTMs op de pijn en branderigheid veroorzaakt door cremor capsici (een soort tijgerbalsem). De derde studie is uitgevoerd bij dertig patiënten met ernstige chronische neuropathische pijn. Er waren geen bijwerkingen en sommige patiënten hadden direct pijnvermindering. Er worden op dit moment geen nieuwe patiënten meer gezocht.
Kwantitatieve elektroëncefalografie (qEEG)
In Schiedam maken we wekelijks qEEGs van mensen met pijn en/of psychische klachten. We bouwen een database op om sneller de juiste behandeling voor iemand te kunnen kiezen op basis van diens hersengolven. Dit heet personalised medicine (Engelstalige uitleg).
We doen momenteel vooral onderzoek aan het effect van microTMS op hersengolven (EEG). Zie hier voor voorbeelden bij burnout en ADHD.
Ook doen we onderzoek aan andere niet-medicamenteuze behandelingen. Het filmpje hieronder gaat over het gebruik van klankschalen en het effect op hersengolven (EEG).
Ook doen we onderzoek met gezonde mensen met een bijzonder talent, zoals Rajacenna hieronder.

Fibromyalgie
Op het UMCG is begin 2019 een patiëntstudie afgerond naar de effecten van microTMS bij fibromyalgie. Tijdens de studie kregen de patiënten 25 behandelingen over vijf weken. Gaandeweg de studie werd hun pijn minder en werden ze minder somber. Vijftien weken na de laatste behandeling voelden ze zich nog steeds goed!
Connectiviteitsstudies
Een andere studie aan het UMCG onderzoekt of met microTMS de hersenconnectiviteit beïnvloed kan worden. Hersenconnectiviteit is gedefinieerd als de “anatomische en functionele verbindingen tussen verschillende hersengebieden”. Deze connectiviteit is vaak veranderd bij patiënten met psychiatrische of neurologische aandoeningen, zoals epilepsie en psychose. Dit onderzoek wordt uitgevoerd bij gezonde proefpersonen. Het onderzoek gebruikt EEG en fNIRS in combinatie met DCM (dynamic causal modelling).
